Zuidplas – Wanneer de Omgevingswet in 2022 wordt ingevoerd, zal dat er toe leiden dat gemeenten een nieuw instrument, in de vorm van de ‘Omgevingsvisie’ moeten opstellen. Vooruitlopend zijn veel gemeenten en ook de gemeente Zuidplas daar nu al volop mee bezig. In de Omgevingsvisie worden lange termijn plannen voor de fysieke leefomgeving vastgesteld en er komt in te staan hoe de inwoners van Zuidplas in de toekomst kunnen wonen, werken en recreëren in een leefbare omgeving.
Medio juni is door de gemeente een online toer door Zuidplas gemaakt en zijn ze met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties uit Moordrecht, Moerkapelle, Nieuwerkerk aan den IJssel en Zevenhuizen in gesprek gegaan over de kansen, ideeën en ontwikkelingen die men ziet voor Zuidplas en de dorpen, uitgaande van de kwaliteiten van de dorpen en kenmerkende aspecten. Ook is besproken wat absoluut een plek moet krijgen in de visie en waar de gemeente rekening mee moet houden.
Daarnaast kon er een uitgebreide online vragenlijst ingevuld worden en is er een ansichtkaart meegestuurd met een huis-aan-huis krant met drie belangrijke vragen en kinderen tot en met 12 jaar konden meedoen met een tekenwedstrijd.
In het najaar is de gemeente ook in gesprek gegaan met een afgevaardigde van de Jongerenraad in Zuidplas. Indien inwoners niet in de gelegenheid waren online mee te denken, dan kon men persoonlijk contact opnemen. Kortom, alle inwoners konden meedenken over de toekomst van Zuidplas.
De input van de inwoners uit bovenstaande acties wordt door de gemeente verwerkt in de omgevingsvisie en in het eerste kwartaal van 2021 wordt de omgevingsvisie ter inzage gelegd aan de gemeenteraad en dan zal de gemeente communiceren over de opbrengsten van de dorpen.
Opinie: Maar is dit wel de weg naar burgerparticipatie met actief-burgerschap? En zijn we in Zuidplas wel op weg van een publiek-private samenwerking naar een publiek-collectieve samenwerking in een participatie maatschappij? Bij publiek-collectieve samenwerking zijn burgerinitiatieven te zien als projecten die dwars door de gemeentelijke organisatie heen gaan en waarin de deelnemers partners zijn in de publieke zaak.
De omgevingswet en daarmee het opzetten van de lokale omgevingsvisie kan op meerdere manieren opgepakt worden.
- De gemeente bepaalt de kaders voor de omgevingsvisie en haalt vervolgens input op van geïnteresseerde inwoners, waarmee de omgevingsvisie wordt aangevuld met hier en daar (waar passend) de input van de inwoners. (Het lijkt erop dat Zuidplas deze weg zal volgen).
- Of de gemeente begint met het ophalen van de input van geïnteresseerde inwoners, geeft daarna een terugkoppeling naar die inwoners om die vervolgens nader te bespreken met diezelfde inwoners. De kans is groter dat deze weg wordt gevolgd door burgerinitiatieven, die op basis van publiek-collectief samenwerking kunnen worden uitgevoerd. En dan bepaalt de gemeente samen met de inwoners de kaders van de omgevingsvisie. Maar dit vraagt lef van de gemeente om vanuit een onbeschreven blad te starten, ruimte te geven, los te laten en niet teveel willen regisseren en accepteren dat de uitkomst anders kan zijn dan wanneer de gemeente het grotendeels zelf doet. Maar wel een kans op een uitkomst met meer betrokkenheid van de inwoners en die wat anders is dan de gebruikelijke verwachtingen.
De weg zoals in punt 2 beschreven heeft ook een cultuuraspect. Ambtenaren met wie initiatiefnemers in eerste instantie te maken krijgen kunnen welwillend zijn, maar verder in de organisatie kunnen blokkades opduiken en blijkt de bereidheid om de regels losjes te hanteren meer beperkt. Bij burgerinitiatieven betrokken inwoners kunnen iets activistisch en ondernemends in zich hebben met bij de start van het project al een zekere ondervertegenwoordiging van bepaalde groepen. En de meer statische systeemwereld van de ambtenaar kan botsen met de vloeibare leefwereld van de burger, die juist graag vrije ruimte en flexibiliteit wenst. Dit werkt vertragend en vraagt veel van het enthousiasme van de initiatiefnemers.
Daarnaast liggen er voor de deelnemers aan burgerinitiatieven in publiek-collectieve samenwerking ook uitdagingen, die mede bepalend zijn voor het succes, zoals omgaan met tegenslag, omgaan met tegenstellingen, niet vergeten de achterban mee te nemen en het initiatief niet te groot te maken.
Wat het in ieder geval eenvoudiger moet maken is dat in de Omgevingswet 26 wetten (samen goed voor 4.700 artikelen), 117 algemene maatregelen van bestuur (AMvB’s) en ca. 120 ministeriële regelingen worden samengevoegd tot één wet met ca. 350 artikelen, 4 AMvB’s en zo’n 10 ministeriële regelingen.
Via de website samenmakenwijzuidplas informeert de gemeente Zuidplas de inwoners over de voortgang van het proces rond de omgevingsvisie.
Door Louis Bekker
