Turfmarktkerkaffaire in Gouda nadert ontknoping

Foto uit 2019 van de Turfmarktkerk in Gouda

Gouda – Maandag is het zover; dan wordt het rapport verwacht dat meer helderheid moet geven over de sloop van de Turfmarktkerk. In opdracht van de rechtbank deed rechtsorganisatie STAB de afgelopen maanden onderzoek naar de zaak. Centraal staat de vraag of er sprake was van instortingsgevaar en of de gemeente de kosten voor de sloop terecht probeert te verhalen op de eigenaar. Hoe zat het ook alweer met de Turfmarktkerk? En op welke vragen kunnen we maandag antwoord verwachten?

STAB onderzoek komt uit: dit is wat we al weten

De Turfmarktkerk kwam in 2017 in bezit van Gouwenaar en ondernemer Khalid Boutachekourt (Holding). Hij kocht de kerk aan om hem te behouden en herbestemmen. Toen bleek dat de kerk in te slechte staat verkeerde ontwikkelde Boutachekourt een nieuwbouwplan. Toen begonnen de problemen.

Het afvoergewicht
De eigenaar zou de kerk in 2018 geheel laten slopen, zo was het plan. Essentieel voor de sloop was volgens de gemeente dat de afvoer van het afval goed werd geregeld. Volgens de geldende regels in de binnenstad mocht met vrachtwagens tot 50 ton, met 30km/h worden gereden over de Turfmarkt (en Lage Gouwe). Een norm die ook geldt voor bijvoorbeeld de vrachtwagens van de winkelbevoorrading. Toen de Turfmarktkerk moest worden gesloopt kwam de gemeente erachter dat deze regels niet strookten met de werkelijkheid.

De eigenaar stelde voor om met maximaal 39 ton’s vrachtwagens te rijden en dan stapvoets (15 km/h). De gemeente wilde graag een nieuw trillingsonderzoek laten uitvoeren voor de binnenstad en daarna tot afspraken komen. Dit onderzoek zou nog zeker zeven maanden duren, zo was de verwachting. Daar wringt de schoen; Boutachekourt kreeg van de provincie een eenmalige vrijstelling van de WNB (Wet Natuurbeheer) voor het verwijderen van de vogelnestjes uit de kerk. Geldigheid: van 10 oktober tot 1 december 2018. Daarna mocht niet langer gesloopt worden. Er was geen tijd om te wachten op het trillingsonderzoek.

De oplossing: een noodverordening
De gemeente wilde controle krijgen over het proces, over de mogelijke redenen later meer. Formeel had zij geen instrumenten om die controle te verkrijgen. Geen, op één na: een noodverordening. Hiermee wordt de gemeente tijdelijk eigenaar van het pand, voert noodzakelijke werkzaamheden uit en geeft het daarna terug aan de eigenaar. De rekening wordt nagestuurd. Zo’n verordening is een zeer zwaar middel en dit is wat de gemeente samen met de ODMH heeft toegepast. De motivatie: direct instortingsgevaar met risico’s voor omwonenden. De vraag van de rechtbank is of er wel sprake was van direct instortingsgevaar, of dat dit een cover up is met een andere motivatie. Oftewel, ongeoorloofd handelen.

Khalid Boutachekourt

De sloopkosten
Een andere prangende vraag zijn de sloopkosten van de kerk. De eigenaar had hiervoor verschillende offertes liggen, elk ruim onder de honderdduizend euro. De gemeente claimt nadien dat de sloop 7 ton heeft gekost en wil daarvan 451.000 euro verhalen op de eigenaar. In haar onderzoek zal bureau STAB zijn nagegaan of deze berekening realistisch is. Het is zeer de vraag of de organisatie meegaat in de hoge opgave van de gemeente Gouda.

Waarom?
Stel, er was geen instortingsgevaar. Waarom dan toch slopen onder een noodverordening?

Op basis van het gedane onderzoek en de bewijzen die Khalid Boutachekourt aanvoert (in zijn 176 pagina’s tellende feitenrelaas) tekenen zich de contouren af van een mogelijke strategie. Op het eerste gezicht valt het probleem op met de gemeentewetgeving rond zwaar verkeer in het centrum. Later blijkt uit mailwisselingen hoe diverse acties in het teken staan van het uit handen slaan van het proces van de eigenaar. Alle acties lijken erop gericht om de eigenaar het initiatief te ontnemen.

Zat de gemeente in de maag met het oude bestemmingsplan, dat de eigenaar ‘te veel’ mogelijkheden liet in zijn nieuwbouwplannen? Ontbrak het hen daarbij aan mogelijkheden om in te grijpen? Of zocht de gemeente een weg om hun eigen issue met zwaartransport in het stadscentrum op te lossen? Het rapport van maandag moet antwoorden bieden.

Het is zeer de vraag of de zware besluiten nodig waren, of dat zij dienden voor een zeker strategisch doel. In dat geval staat ook het politieke leven van de wethouder(s) op het spel. Een ding weten we zeker: maandag worden weer een paar puzzelstukjes gelegd in de beruchte Turfmarktkerkaffaire.