Opinie: Naar de seksaffaire met de Boa’s in Zuidplas is op verzoek van de Gemeente Zuidplas, gezien de kosten van ca € 26.500, een uitgebreid onderzoek gedaan door het externe bureau Hoffmann. De uitkomst van het onderzoek wordt, mede vanwege privacy redenen niet openbaar gemaakt. De drie betrokken gemeenteambtenaren hebben ontslag genomen, de gemeente zegt dat het onderzoek is afgerond, het dossier kan gesloten worden en de situatie lijkt daarmee gesust.
Door Hoffmann is in kaart gebracht wat er die bewuste avond, zondag 16 augustus 2020, binnen en rondom het gemeentehuis is gebeurd. Alle voorhanden zijnde informatie is bekeken zoals camerabeelden (tientallen uren kijken), gegevens op de zakelijke telefoon (honderden berichten) en er zijn verschillende gesprekken met betrokkenen voorbereid en gevoerd. En met het vertrek van de drie ambtenaren lijkt de affaire afgerond.
Maar is dit voldoende? De randvoorwaarden voor het ontstaan van zo’n situatie als de seks affaire gaan vaak verder. Het gaat natuurlijk om de personen zelf, maar ook om de cultuur binnen een organisatie, die de ruimte wel of niet biedt om de grenzen te verleggen. Elke afdeling heeft een structuur en een leidinggevende, die samen bepalend zijn voor de randvoorwaarden van de cultuur in het team. Het uit de band springen van deze ambtenaren ligt dus niet alleen bij henzelf, maar kan waarschijnlijk ook toegeschreven worden aan een leidinggevende en de door hem of haar gedoogde afdelingscultuur, waarin zij werkzaam waren.
Er blijven daarom nog veel vragen openstaan: Wat heeft het onderzoek gebracht, behalve een stevige factuur? Welke maatregelen worden er genomen om herhaling te voorkomen? Welk boetekleed trekt de leiding aan van de afdeling, waarin de bijzondere opsporingsambtenaren (BOA’s) werkzaam waren? Welke maatregelen worden genomen om herhaling te voorkomen?
Een afdeling met BOA’s is een eenvoudige basis voor een machocultuur, begrijpelijk want je moet stevig in je schoenen staan en van wanten weten als je het beroep van BOA gaat uitoefenen. Was een machocultuur in Zuidplas de basis om net even een stap te ver te gaan? Als dit uit het onderzoek naar voren zou komen dan moet de machocultuur doorbroken worden, door fysieke verbeteringen, b.v. door opleiding en trainingen. Belangrijk is ook het intrinsiek motiveren van betrokkenen tot gedragsverandering.
Als het onderzoek naar de seksaffaire nu in de spreekwoordelijke la verdwijnt en de gemeente geen verdere maatregelen neemt, was het een heel duur onderzoek. Wanneer het onderzoek meer conclusies en bijbehorende tips heeft opgeleverd om de structuur en de cultuur van de afdeling BOA’s te veranderen, dan heeft het een positieve waarde gehad, opdat dit soort excessen niet meer voorkomt en het team ook weer het aanzien terug kan winnen bij de inwoners van Zuidplas.
Want een imago gaat te paard en komt te voet, zegt het spreekwoord.
Door Louis Bekker
